|
Nasza Dzia?alno?? - Konferencje i odczyty
Konferencje i odczyty
Rok 2013
W dniach 20-22 marca 2013 r. w Unwiersytecie Pavla Jozefa Šafárika w Koszycach na Słowacji miała miejsce międzynarodowa konferencja naukowa "Military cemeteries of first world war. Common history od Europe". Organizatorami konferencji byli: Visehrad Working Gropu for Miliary Cemeteries, Klub Vojenske Historie Beskydy z Humennego, Vojensky Historicky Ustav w Bratysławie, Austriacki Czarny Krzyż oraz Katedra Historii wydziału Filozoficznego uczelni, w której odbywały się obrady. Łącznie w ponad dwudziestu referatach prelegenci z różnych krajów (Słowacja, Czechy, Węgry, Austria, Słowenia, włochy, Polska) przedstawili wyniki swoich badań w tematyce cmentarzy wojennych z okresu I wojny światowej. W gronie prelegentów znaleźli się przedstawiciele stowarzyszenia Crux Galiciae: Kamil Ruszała, który wygłosił referat pt. "Kriegsgräberabteilung Krakau during World War I: activity and construction war cemeteries in West Galicia", Marek Stoszek, który przedstawił temat: "Memorial places dedicated WW1 in Myslenice County” oraz Tomasz Woźny z referatem: War cemeteries in West Galicia – as combat monuments and a source of historical researches (on the example of the war cemeteries No 48 and 51 in Regietów and 61 in Gładyszów-Wirchne). W ostatnim dniu obrad odbyła się prezentacja organizacji działających w ramach projektu "Military cemeteries of first world war. Common history od Europe", a także Katedry Historii UPJS w Koszycach oraz VHU w Bratysławie.
Rok 2012 Myślenice, 16 listopada 2012 16 listopada 2012 roku w Muzeum Regionalnym w Myślenicach odbył się wykład wieczorny Kamila Ruszały pt. "W śmierci jest pokój". Cmentarze żołnierskie z I wojny światowej na Ziemi Myślenickiej. Organizatorem spotkania poza myślenickim muzeum było Muślenickie Towarzystwo Historyczne. Podczas wykładu przedstawione zostały najważniejsze informacje dotyczące działań pierwszowojennych oraz ich pozostałości terenowych w Galicji, ze szczególnym uwzględnieniem ziemi myślenickiej. Ponadto przedstawione zostały nierozpowszechniane dotychczas informacje na temat twórczości Gustava J. Ludwiga, autora projektów cmentarzy żołnierskich w X okręgu - Limanowa.
Wiśniowa, Polska, 8-9 września 2012 W dniach 8- 9 września 2012 w Wiśniowej nasze stowarzyszenie wraz z Myślenickim Towarzystwem Historycznym zorganizowało spotkanie partnerskie w ramach projektu wyszehradzkiego "Military Cemeteries of the WWI: Forgotten sites of the Central European Heritage" w którym bierze udział Crux Galiciae i KHV Beskydy ze Słowacji, Krajczáros Alapítvány z Węgier oraz Signum Belli 1914 z Czech. Spotkanie odbyło się przy wsparciu finansowym i organizacyjnym Gminy Wiśniowa.
Śladami Bitwy nad Soczą/ Isonzo
Wspólnie w ramach „Grupy Wyszehradzkiej” wraz ze Słowakami, Czechami i Węgrami bierzemy udział akcjach i konferencjach mających na celu ochronę dziedzictwa i pamięci I wojny światowej. Wspólnie też wyruszyliśmy na „front włoski” do Słowenii i Włoch. Wyprawa trwała od 26 kwietnia do 1 maja 2012. Naszym celem była miejscowość Kobarid w Słowenii. Kobarid - to dwudziestotysięczne i bardzo malownicze miasteczko położone w północno-zachodniej części Słowenii na obrzeżach Triglawskiego Parku Narodowego. To urocze maleńkie miasteczko o białych domach z czerwonymi dachami, którego śródziemnomorski charakter wspaniale kontrastuje z górskim krajobrazem i ośnieżonymi szczytami. Kobarid powinien znać każdy czytelnik Hemingway'a, gdyż występuje w "Pożegnaniu z bronią" pod włoską nazwą Caporetto. W okolicy ciągnie się pasmo przepięknych krajobrazowo Alp Julijskich, oraz przepiękna dolina rzeki Socza, z włoskiego Isonzo, która odznacza się swą barwą w kolorze turkusowym. Ta malownicza okolica w latach 1915-17 była miejscem jednych z najkrwawszych walk miedzy wojskami włoskimi a austro-węgierskimi w czasie I wojny. Program imprezy był bardzo napięty, mimo tak zorganizowanego czasu tempo momentami było szalone ze względu na ilość miejsc wartych odwiedzenia. Pozostając pod wrażeniem tego, co zobaczyliśmy nikt jednak nie czuł zmęczenia. Dla wszystkich prawdziwym hitem była możliwość obejrzenia stanowisk wojsk włoskich w paśmie góry Kolovrat na wysokości ponad 2000m npm. Doskonale zachowane a dodatkowo częściowo zrekonstruowane okopy i ziemianki wyglądały tak jak by wojna zakończyła się całkiem niedawno. Zwiedzanie pozycji terenowych przeplataliśmy zwiedzaniem muzeów, gdzie prezentowane były liczne pierwszowojenne pamiątki w postaci sprzętu, uzbrojenia, i wszystkiego tego, co wykorzystywano w czasie walk. Oprócz pamiątek materialnych, każdorazowo prezentowany był film o walkach w danym regionie. Ważnym elementem wyjazdu było odwiedzenie wielu cmentarzy z okresu walk 1915-17. Z racji intensywności walk jest ich tam bardzo dużo. Wśród nich największy Redipuglia-Fogliano we Włoszech. Większość z nich pięknie położone wśród Alp są niemymi świadkami tamtych strasznych wydarzeń. W trakcie odwiedzin praktycznie na każdym z nich pochowani byli żołnierze z Polski. Aby zaznaczyć fakt naszego pobytu i pamięć o Nich, na odnalezionych mogiłach pozostawialiśmy przygotowaną na tę okoliczność specjalną szarfę. Przysłowiową „kropkę nad i” stanowiły archiwa, które w wydaniu austro-wegierskim są niesamowicie dokładne. Młodzi ludzie w wieku około 20-paru lat, których los rzucił w sam środek wojennej zawieruchy. Niestety część z nich znalazłem w spisie poległych. Po zakończonym dniu każda z ekip we własnym gronie przeprowadzała swoisty remanent ze zdjęć, notatek czy otrzymanych materiałów. Systematyzowanie na bieżąco uzyskanych informacji pozwoli na późniejsze ich dokładne przeanalizowanie. Wszystko co dobre szybko się kończy, nie inaczej było również z naszym wyjazdem, tydzień zleciał nie wiadomo kiedy i trzeba było wracać, nie ma rady, a tu tyle jeszcze do zobaczenia… Wszyscy są zgodni co do tego że odbyliśmy niesamowitą lekcje historii i prawdziwą podróż w czasie.
Relację napisał Marek Stoszek.
Rok 2011
Černovír, Czechy 11 listopada 2011 11.11.11 odbyło się kolejne spotkanie Visegrad Working Group for Military Cemeteries, partnerstwa organizacji KHV Beskydy ze Słowacji, Crux Galiciae z Polski, Krajczáros Alapítvány z Węgier oraz Signum Belli 1914 z Czech. Tym razem to organizacja czeska zaprosiła partnerów na uczczenie Dnia Weterana i rocznicy zakończenia Pierwszej Wojny Światowej. O godzinie 11.00 w piątek, 11 listopada nasza grupa uczciła ponad 3000 żołnierzy, którzy zmarli w szpitalach wojskowych i zostali pochowani na cmentarzu wojskowym w Černovírze, wskrzeszając tradycję, która została przerwana kilka dekad wcześniej. W akcie upamiętnienia towarzyszyły oficjalne delegacje władz Miasta Ołomuńca, warta honorowa żołnierzy Czeskiej Armii wraz z kapelanem, który odprawił polowe nabożeństwo oraz - niestety w niewielkiej liczbie - młodzież i mieszkańcy miasta. Mamy nadzieję że „wywołując” temat tego cmentarza przyczynimy się aby w przyszłych latach liczba mieszkańców, zwłaszcza tych młodych, którzy pamiętają o milionach ofiar I wojny światowej i pragnących uczcić ich pamięć w tym miejscu w dniu 11 listopada, zwiększała się. Pewną nadzieję, że jest do możliwe w rzeczywistości dała nam „akcja” geocacherów (obmyślona przez osobę z tego kręgu, zaprzyjaźnioną z Signum Belli 1914). Wieczorem, po zapadnięciu zmroku około godziny 19-tej na cmentarzu zebrało się kilkadziesiąt osób, by zapalić setki świeczek na grobach żołnierzy. Był to piękny widok – świeczki zapalały z entuzjazmem dzieci, a w tym także najmniejsze około 3-4 letnie. Zebrani mieli okazję wysłuchać na cmentarzu krótkiego zarysu jego historii przedstawionego przez kolegę z Signum Belli. Wcześniej, tego samego dnia 11.11.11, na Uniwersytetu F. Palackýego w Ołomuńcu, w gmachu Katedry Historii odbyła się międzynarodowa konferencja zatytułowana: „Vojenské hřbitovy z první světové války ve střední Evropě” – „Cmentarze wojenne z I wojny światowej w Europie Środkowej”. W odczytach przedstawiciele organizacji wchodzących w skład Visegrad Working Group for Military Cemeteries przedstawili dokonania z okresu ubiegłego roku. Kilka odczytów dotyczyło badań historycznych, w tym wykład Kamila Ruszały pt. "Wstęp do badań nad cmentarzami wojennymi na terenie Moraw oraz Śląska Cieszyńskiego w świetle materiałów z Archiwum Państwowego w Krakowie", w którym zaprezentował dokumenty archiwalne Kriegsraeberabteilung Krakau, przechowywane w zbiorach wspomnianej instytucji, a dotyczące cmentarzy wojennych na tym terenie. Osobne miejsce poświęcono źródłom do dziejów cmentarza garnizonowego w Ołomuńcu - Černovírze. Mając na uwadze prace kolegi Ruszały oraz badania archiwalne i terenowe kolegów z "Signum Belli 1914" w podsumowaniu konferencji referent wyartykułował perspektywy współpracy polsko-czeskiej w tym obszarze tematycznym.
Szekesfehervar, Węgry 8-10 września 2011 W dniach 8 – 11 IX 2011 fundacja Krajczaros zorganizowała drugie spotkanie Visegrad Working Group for Military Cemeteries, którego kulminację stanowiła międzynarodowa konferencja pt. „Közös Európában együtt emlékezünk – We remember together in the common Europe”. Sama konferencja odbyła się 9 września, a do uczestnictwa w niej zostali zaproszeni przedstawiciele różnych organizacji zajmujących się tematyką ochrony miejsc pamięci, działających w różnych krajach europejskich. Nasze stowarzyszenie było reprezentowane przez Prezesa – Mirosława Łopatę, Skarbnika – Roberta Kozłowskiego oraz Emila Bajorka. Relację z Szekesfehervar napisał Emil Bajorek.
Konferencja naukowa "Znaki Pamięci V" 30 kwietnia 2011 roku w Domu Polsko-Słowackim im. Dušana Jurkoviča w Gorlicach odbyła się konferencja naukowa „Znaki Pamięci V – Bitwa Gorlicka, jej znaczenie i skutki”. Jak co roku zgromadziła ona wielu słuchaczy zainteresowanych pierwszą wojną światową, dziejami Gorlic czy cmentarzami wojennymi w Galicji. Spotkanie w Radłowie
W dniu 19 kwietnia 2010 roku przedstawiciele naszego Stowarzyszenia – Agnieszka Partridge oraz Robert Kozłowski – na zaproszenie dyrekcji oraz Pani Katarzyny Baj – nauczycielki historii, odwiedzili Publiczne Gimnazjum im. Kardynała Stanisława Hozjusza w Radłowie.
W pierwszej części spotkania Robert Kozłowski przedstawił młodzieży dwie prezentacje, z których pierwsza poświęcona była działalności Stowarzyszenia Crux Galiciae, natomiast druga przedstawiła - na podstawie archiwalnych fotografii - obraz I wojny światowej w Radłowie i okolicach .
W drugiej części spotkania, która odbyła się już na cmentarzu numer 269 w Niwce Agnieszka Partridge zapoznała uczniów ze stosowanymi przy budowie cmentarzy elementami architektury i ich symboliką .
Spotkanie poprzedziła kilkutygodniowa wystawa biogramów poległych żołnierzy ze zbiorów Roberta Kozłowskiego, która miała miejsce w Gimnazjum. Dyrekcji, nauczycielom i uczniom Gimnazjum w Radłowie dziękujemy za zaproszenie i miłe spotkanie.
Drugie spotkanie Visegrad Working Group for Military Cemeteries, Humenne 14-16 kwietnia 2011
Od jesieni 2010 organizacje pozarządowe KHV Beskydy ze Słowacji, Crux Galiciae z Polski, Krajczáros Alapítvány z Węgier, Valka.cz oraz Signum Belli 1914 z Czech realizują projekt przy finansowym wsparciu Funduszu Wyszehradzkiego, a drugie spotkanie organizacyjne odbyło się w Humennem, w dniach 14-16 kwietnia 2011.
Na tym spotkaniu utworzono grupę Visegrad Working Group for Military Cemeteries. Program spotkania był bardzo bogaty. W piątek, 15 kwietnia rano w muzeum Vihorlat w Humenne odbyły się warsztaty, na których przedyskutowano dotychczasowe i zaplanowane działania w projekcie. W spotkaniu wziął udział dyrektor Funduszu Wyszehradzkiego pan Vágner. Następym punktem programu była wycieczka po pierwszowojennych cmentarzach w regionie, zakończona w miejscowości Stebnik, gdzie gospodarze spotkania Klub Vojenskej Historii Beskydy zaprezentowali cmentarz wojskowy wyremontowany dzięki pracy członków i sympatyków tej organizacji.
Rok 2010 Pierwsze Spotkanie Visegrad NGO’s Working Group, Humenne 27-28 listopada 2010 W spotkaniu wzięli udział reprezentanci czterech organizacji partnerskich: organizacja pozarządowa "Krajczaros" (Szekesfehervar, Węgry); organizacja pzarządowa “Valka.cz” (Praga, Czechy); stowarzyszenie “Crux Galiciae” (Gorlice, Polska); Klub Vojenskej Historii “Beskydy” (Humenné, Słowacja). Na spotkaniu partnerzy zaprezentowali profil swojej organizacji, dotychczasowe działania i plany na przyszłość.
"Marsz Pamięci w Stebniku i okolicy" W dniu 13 i 14 sierpnia 2010 roku w miejscowości Stebnik na Słowacji odbyła się impreza upamiętniająca tragiczne wydarzenia z 1914 i 1915 roku w jej okolicy. Na zorganizowanej przez Klub Vojenskej Historie Beskydy z Humennego oraz władze wsi Stebnik imprezie gościła delegacja naszego Stowarzyszenia w osobach M. Łopaty, R. Kozłowskiego i K. Ruszały. Wydarzenie to miało charakter międzynarodowy – gośćmi KVH Beskydy byli także członkowie i przedstawiciele następujących podmiotów: - Wojskowego Archiwum Historycznego z Bratysławy i Svidnika na Słowacji, - Klubu Historii Militarnej Tatranci ze Słowacji, - portalu internetowego valka.cz, - parafii prawosławnej w Osadnem na Słowacji, - Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej 195 Orowajskiego Pułku Piechoty z Rosji, - Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej 194 Troicko- Sergiejewskiego Pułku Piechoty z Rosji, - Klubu Miłośników ppłk. K.Vašátky z Czech, - Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej 33 Czechosłowackiego Pułku Strzelców Doss Alto z Czech, - Stowarzyszenia Wojennych Miejsc Pamięci z Czech, - Ministerstwa Obrony Republiki Czeskiej, - Taurydzkiego Centrum Historii Militarnej z Ukrainy, - Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej 46 Dnieperskiego Pułku Piechoty z Ukrainy, - Austriackiego Czarnego Krzyża. Wydarzenie to organizatorzy podzielili na 4 zasadnicze człony. W pierwszym dniu imprezy uczestnicy imprezy przeszli w uroczystym pochodzie przez Bardejów i Bardejowskie Kupele. Grupy rekonstrukcyjne ubrane w mundury stanowiły dużą atrakcję dla mieszkańców tych miejscowości. W Zborowie, przy pomniku Czeskiej drużyny w Zborowie odbył się apel poległych. Ponadto w tym samym dniu odbyła się sesja naukowa pt.: „I Wojna Światowa w północnowschodniej Słowacji”, podczas której międzi innymi prelegentami Kamil Ruszała wygłosił referat "Organizacja "Ogólnego Dnia Grobów Bohaterów w Austrii" (1917 i 1918 r.). Do problematyki opieki nad cmentarzami wojennymi w monarchii Austro-Węgierskiej podczas Wielkiej Wojny". Serdecznie dziękujemy KVH Beskydy za zaproszenie do udziału w tym wydarzeniu. Zobacz informację o imprezie na stronie KVH Beskydy, klikając tutaj.
Znaki Pamięci IV - w 95 rocznicę Bitwy Gorlickiej 1 maja 2010 w Domu Polsko - Słowackim im. Dušana Jurkoviča w Gorlicach odbyła się IV konferencja Znaki Pamięci zorganizowana przez nasze stowarzyszenie , współfinansowana ze środków Urzędu Miasta Gorlice. O godzinie 10:00 konferencję otworzyli gospodarz Domu Polsko-Słowackiego p. Krzysztof Szadkowski wraz z prezesem Crux Galiciae Mirosławem Łopatą. Powitali oni gości - Burmistrza p. Kazimierza Sterkowicza, Konsula Generalnego Republiki Słowackiej p. Marka Lisánskyego oraz przedstawicieli władz samorządumiejskiego i powiatowego. Jednocześnie otwarto wystawę "Polegli na Polu Chwały" prezentującej sylwetki i portrety żołnierzy poległych i pochowanych na zachodniogalicyjskich cmentarzach. W I bloku odczytów poświęconym projektantom zachodniogalicyjskich cmentarzy wojskowych p. dr Katarzyna Chrudzimska - Uhera wygłosiła wykład pt. "O dylematach Polaka, artysty i rzeźbiarza. Jan Szczepkowski - projektant cmentarzy I wojny w Galicji". Uczestnicy konferencji zostali zapoznani ze stosunkowo nieznanym etapem twórczości Jana Szczepkowskiego, znanego polskiego artysty, któryzaprojektował wiele pięknych cmentarzy wojennych w pobliżu Gorlic. Następnie pp dr Jan Schubert i Agnieszka Partridge zaprezentowali swoje badania w prelekcji pt. "Mniej znana twórczość architektoniczna Hansa Mayra (1877-1918)". Przed I wojną światową Hans Mayr projektował wiele budynków w Wiedniu i okolicach a jego praca wpłynęła też pośrednio na jego działalność jako projektanta cmentarzy wojennych.
Po przerwie na kawę oraz zwiedzanie wystawy "Polegli na Polu Chwały" rozpoczął się drugi blok odczytów. Jako pierwszy dr Jerzy Pałosz, który zaprezentował wykład pt. "Cmentarze wojenne z I wojny światowej w Północnej Małopolsce. Studium destrukcji przestrzeni pamięci", w którym przedstawił jak od dziesiątek lat zaniedbanie cmentarzy wojennych na północ od Krakowa zaskutkowało ich zniszczeniem i zaginięciem pamięci o pochówku dziesiątek tysięcy żołnierzy walczących w I wojnie światowej. Następnie dr Jarosław Centek przedstawił wykład pt. "1 Dywizja Piechoty Gwardii w przełamaniu pod Gorlicami", pokazując zakres działania tej jednostki oraz przebieg walk w terenie a także współcześnie zachowane ślady terenowe z epoki. Jako ostatni p. Andrzej Ćmiech, znany gorlicki historyk i regionalista zaprezentował "Zniszczenia Gorlic podczas Bitwy Gorlickiej i powojenny trud odbudowy". W wykładzie pokazał jak bardzo ucierpiały Gorlice w trakcie bitwy i na ile lat zahamowany został rozwój gospodarczy i przestrzenny Gorlic. Po wystąpieniu p. Burmistrza Kazimierza Sterkowicza i dyskusji, konferencję zamknął Mirosław Łopata, prezes Crux Galiciae. Konkurs Historyczny Gorlice 1915 Celem uczczenia 95 rocznicy Bitwy pod Gorlicami oraz zachęcenia młodzieży do interesowania się cmentarzami wojskowymi oraz historią naszego regionu stowarzyszenie Crux Galiciae oraz Grupa Rekonstrukcji Historycznej Gorlice 1915 we współpracy z I LO im. M. Kromera w Gorlicach zorganizowali Konkurs Historyczny Gorlice 1915. Konkurs, adresowany do uczniów szkół średnich powiatu gorlickiego i gimnazjów gminy Miasta Gorlice, odbył się 30 kwietnia 2010 w I LO im. M. Kromera w Gorlicach.
Wystawa "Polegli na Polu Chwały" eksponowana była w Domu Polsko-Słowackim w Gorlicach, w dniach 6 kwietnia- 1 maja 2010. Prezentowała ona materiały archiwalne z kolekcji Roberta Kozłowskiego, członka Crux Galiciae. Osoby odwiedzające wystawę miały możliwość obejrzeć zdjęcia i informacje o żołnierzach, których życie zakończyła I Wojna Światowa, i którzy pochowani są na cmentarzach Zachodniej Galicji. Wystawę dofinansował Urząd Miasta Gorlice, i była ona częścią obchodów 95 rocznicy Bitwy Pod Gorlicami. W dniu 15 stycznia 2010 roku dzięki uprzejmości Burmistrza Miasta Bochni oraz Bocheńskiego Towarzystwa Historii Militarnej sekcji Stowarzyszenia Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej kolega Radosław Olesiński wygłosił wykład na temat "I Wojna Światowa na Ziemi Bocheńskiej" w Domu Bochniaków.
W trakcie swojego wykładu skupił się na działaniach wojennych prowadzonych na terenie Ziemii Bocheńskiej.
Rok 2009 Znaki Pamięci III 24 października 2009 r. w Sali konferencyjnej Domu Polsko – Słowackiego im. Dušana Jurkoviča odbyła się konferencja „Znaki Pamięci III – śladami I wojny światowej” zorganizowana przez stowarzyszenie CRUX GALICIAE. Rozpoczęcie konferencji połączono z otwarciem wystawy fotografii przedstawiających cmentarze wojenne głównie z powiatu gorlickiego i tarnowskiego. Otwarcia imprezy o godz. 10.00 i powitania zgromadzonych gości a także przedstawicieli władz Miasta i Powiatu w osobach Burmistrza Kazimierza Sterkowicza i Wicestarosty Karola Górskiego oraz Radnych Rady Miasta w imieniu CRUX GALICIAE i Domu Polsko Słowackiego dokonali Mirosław Łopata – prezes Stowarzyszenia i Krzysztof Szadkowski, gospodarz obiektu. Prelekcje odbyły się w dwu blokach tematycznych. Pierwszy blok rozpoczął wykład dr inż. arch. Jana Schuberta z Krakowa, wykładowcy w Katedrze Historii Architektury, Urbanistyki i Sztuki Powszechnej Politechniki Krakowskiej zatytułowany „Informacja o powstaniu i działaniu przemyskiej Inspekcji Grobów Żołnierskich w latach 1915-1918”. Z tej bogato ilustrowanej mapami i fotografiami prelekcji zebrani mogli poznać odpowiedź na dawno i powszechnie nurtujące miłośników zachodnio-galicyjskich cmentarzy wojennych pytanie: „Co było dalej na wschód ?” to znaczy jak władze austro- węgierskie poradziły sobie z problemem pochówków żołnierzy na terenach tzw. Galicji Środkowej. J. Schubert oparł swoje wystąpienie o materiały archiwalne które zgromadził podczas kwerend w Kriegsarchiv w Wiedniu i archiwach lwowskich. Kolejny odczyt Agnieszki Partridge, historyka sztuki i dziennikarki TVP Kraków zatytułowany „Działalność Heinricha Karla Scholza w Kriegsgreaberabteilung Krakau w latach 1916-1918 w świetle jego twórczości rzeźbiarskiej” dotyczył przedstawienia i porównania dokonań tego artysty w VI tarnowskim okręgu cmentarnym z jego późniejszą, praktycznie dotąd w Polsce nieznaną działalnością twórczą. Następnie z odczytem zatytułowanym :”Źródła i szkice do historii cmentarzy wojennych w Gorlicach i okolicy” wystąpił Kamil Ruszała z Jasła, student historii na Uniwersytecie Jagiellońskim. W odczycie, bogato ilustrowanym materiałami archiwalnymi przybliżył zgromadzonym problematykę opieki władz samorządowych i państwowych nad miejscami spoczynku żołnierzy w okresie od wybuchu I wojny światowej do końca dwudziestolecia międzywojennego. Ostatni odczyt zatytułowany „Studium powiązań widokowych cmentarzy z I wojny światowej na przykładzie obiektów zlokalizowanych w Dolinie Sękówki” należał do dr inż. arch. Urszuli Forczek- Brataniec, rodem z Gorlic na stałe związanej z Krakowem, wykładowcy w Zakładzie Otwartego Krajobrazu i Budowli Inżynierskich Politechniki Krakowskiej. W bogato ilustrowanym slajdami i mapami wystąpieniu autorka przedstawiła znaczenia cmentarzy w krajobrazie a także wskazała zagrożenia i sposoby ochrony wartości krajobrazowych tych obiektów. Blok zakończyło niezaplanowane wystąpienie dr inż. arch. Krzysztofa Wielgusa, wykładowcy na Politechnice Krakowskiej i jednego z największych znawców galicyjskiej architektury militarnej w którym wyjaśniając znaczenie materialnego i pozamaterialnego dziedzictwa jakie pozostawiła nam I wojna światowa zaapelował o pamięć i właściwą ochronę tejże spuścizny. Drugi blok rozpoczął odczyt dr Jarosława Centka, wykładowcy z Zakładu Historii Wojskowej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu zatytułowany "Szturm pruskiej gwardii na Staszkówkę 2 maja 1915 r.". W wystąpieniu, oprócz szczegółowego omówienia składu, uwarunkowań logistycznych i wreszcie samych działań jednostki 2 maja 1915 r. autor wyjaśnił min. zagadkową sprawę pól minowych położonych przed pozycjami wyznaczonym tej formacji do zdobycia. Kolejny odczyt przedstawiony przez Pawła Kukurowskiego, wrocławianina, historyka i doktoranta Uniwersytetu Wrocławskiego zatytułowany „Wrocławianie pod Gorlicami. Działania niemieckiej 82 Rezerwowej Dywizji Piechoty w dniach 2-6 V 1915 r.” dotyczył szczegółowego przedstawienia działań żołnierzy tej jednostki w zdobywaniu kolejno: gorlickiego cmentarza parafialnego, kirkutu i Góry Cmentarnej, Zagórzan, wzgórza Wilczak przed Bieczem oraz kolejnych umocnień rosyjskich położonych dalej na wschód. Następne dwa referaty dla zachowania równowagi pomiędzy przedstawieniem działań niemieckich i austro-węgierskich poświęcono kolejno: działaniom bojowym 12 „krakowskiej” Dywizji Piechoty oraz austro-węgierskiej sztuce fortyfikacji polowej. W wykładzie zatytułowanym „Działania 12 „Krakowskiej” Dywizji Piechoty od 28 lipca 1914 r. do 2 maja 1915 r.” Wacław Szczepanik , historyk i doktorant na Uniwersytecie Jagiellońskim przedstawił mało znany szlak bojowy tej jednostki w której między innymi służyli przodkowie gorliczan od wybuchu wojny do Bitwy Gorlickiej bogato ilustrując prelekcję mapami a także przybliżył zebranym wiele szczegółowych informacji dotyczących polskiego charakteru tej jednostki oraz jej wyższych dowódców. Ostatni wykład konferencji „Austro - węgierskie umocnienia polowe w Galicji i Królestwie Polskim w I wojnie światowej” wygłoszony przez Marcina Mikulskiego, historyka z Krakowa, doktoranta na Uniwersytecie Jagiellońskim dotyczący polowej sztuki fortyfikacyjnej bardzo przystępnie zilustrowany fotografiami i szkicami archiwalnymi zaspokoił ciekawość tej części publiczności która natykała się na relikty tychże umocnień w Beskidzie Niskim nie wiedząc z czym w istocie ma do czynienia. Wystawa zdjęć Konferencji towarzyszy prezentowana do 28 listopada b.r. wystawa zdjęć przedstawiających ponad 30 cmentarzy wojennych, zgrupowanych po trzy dla każdego cmentarza według specjalnego klucza. Pierwszy z serii fotogramów ukazuje wygląd cmentarza bezpośrednio po budowie najczęściej w doskonałym stanie technicznym. Bardzo dobra jest również na ogół jakość tej fotografii. Drugi fotogram przedstawia cmentarz w apogeum jego zniszczenia najczęściej przypadającym w latach 70-90 tych ubiegłego wieku i tak jak tragiczny jest stan techniczny przedstawionych obiektów tak też nienajlepsza jest jakość fotografii wykonywanych na słabym sprzęcie i z trudem zdobywanych radzieckich lub enerdowskich materiałach. Trzeci z serii fotogramów, kolorowy i wykonany techniką cyfrową przedstawia każdy z obiektów współcześnie – część po remontach a część jeszcze oczekującą na swoją kolejkę. Kolorowe ujęcia nie są jednakże tak optymistyczne jakby się z daleka wydawało. Na kilku bowiem fotografiach współcześnie wykonanych wyremontowanym cmentarzom trudno dopatrzeć się elementów widocznych na pierwszym zdjęciu z serii... Zdjęcia prezentowane na wystawie pochodzą z archiwum CRUX GALICIAE oraz prywatnych zbiorów panów Janusza Lewka i Tadeusza Sypka.
„Wieczór Pamięci” w Muzeum im. Stanisława Fishera w Bochni. W czwartek (29 stycznia 2009 roku) w bocheńskim muzeum im. Stanisława Fishera w ramach „Wieczoru Pamięci” odbyło się spotkanie poświęcone cmentarzom z I wojny światowej w Galicji, którego organizacją zajął się członek stowarzyszenia „Crux Galiciae” Radosław Olesiński. Galeria zdjęć: Odwiedź stronę Muzeum im. Stanisława Fishera w Bochni
Rok 2008
Spotkanie w Cieklinie pt.: "Cmentarze wojenne na terenie gminy Dębowiec. Historia i dzień dzisiejszy..." 17 grudnia br. w Ośrodku Kultury w Cieklinie odbyło się spotkanie poświęcone cmentarzom z I wojny światowej zlokalizowanym na terenie gminy Dębowiec. W spotkaniu brali udział przedstawiciele władz samorządowych z Urzędu Gminy w Dębowcu, radni gminy oraz przedstawiciele Starostwa Powiatowego w Jaśle. Podczas spotkania miała miejsce prelekcja prowadzona przez Kamila Ruszałę. Przedstawiała ona historię i dzień dzisiejszy cmentarzy wojennych na terenie gminy. Na posiedzeniu Kamil Ruszała przedstawił kwestię remontów cmentarzy wojennych prowadzonych przez UG Dębowiec, ze zwróceniem uwagi na niedociągnięcia spowodowane podczas dotychczasowych prac w świetle materiałów historycznych (np.: remont wejścia na cmentarz wojenny nr 11 w Woli Cieklińskiej, kaplicę na cmentarzu nr 14 w Cieklinie, pierwotny zarys cmentarza nr 18 w Dębowcu) oraz krytyczny stan niektórych miejsc spoczynku Poległych (np.: cmentarz wojenny nr 10 w Woli Cieklińskiej czy też najwyżej położoną kwaterę żołnierzy z armii niemieckiej na cmentarzu nr 14). Rozważano kwestie wykorzystania cmentarzy wojennych na terenie gminy jako atrakcji turystycznych oraz oznakowania obiektów w powiecie jasielskim. Wystawa fotografii archiwalnych cmentarzy wojennych z okresu I wojny światowej w Galicji Od 18 października do 2 listopada br. w Domu Polsko-Słowackim im. Dušana Jurkoviča w Gorlicach eksponowana była wystawa fotografii archiwalnych, na ktorej przedstawiono unikatowe ujęcia grobów i cmentarzy wojennych oraz pozostałości po działaniach I wojny światowej w Galicji. Wystawa liczyła ponad 70 wybranych fotografii i cieszyła się dużą popularnością nie tylko wśród mieszkańców Gorlic. Ekspozycja była dofinansowana przez Urząd Miasta w Gorlicach i towarzyszyła międzynarodowej konferencji "Znaki Pamięci II" (25 października 2008). Galeria zdjęć:
Konferencja „Znaki pamięci II” (październik 2008) 25 października 2008 r. z inicjatywy Stowarzyszenia „CRUX GALICIAE” przy współpracy Domu Polsko-Słowackiego im. Dusana Jurkovica w Gorlicach zorganizowana została międzynarodowa konferencja „Znaki Pamięci II”. Impreza, która odbyła się na sali konferencyjnej Domu Polsko-Słowackiego w Gorlicach, współfinansowana była przez Urząd Miasta w Gorlicach, co pozwoliło przygotować ją na większą skalę: z organizacją towarzyszącej jej wystawy zdjęć archiwalnych, przedstawiających wybrane groby i cmentarze wojenne w Galicji Zachodniej oraz pozostałości po bitwie gorlickiej, a także zaprosić na odczyty prelegentów spoza granic Polski. Spotkanie rozpoczął dyrektor Gorlickiego Centrum Kultury Adam Nowak, a następnie kierownik domu Polsko-Słowackiego Krzysztof Szadkowski. Konferencję prowadził Mirosław Łopata – członek Stowarzyszenia „CRUX GALICIAE”. Po odczytac |
|